ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΕ ΣΥΧΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΙΠΠΟΕΙΔΗ (ΑΛΟΓΑ, ΓΑΪΔΟΥΡΙΑ, ΜΟΥΛΑΡΙΑ)

Κολικός

Το ιπποειδές φυσιολογικά πρέπει να έχει πάντα όρεξη να φάει. Άρνηση τροφής είναι σημάδι ότι το ζώο δεν είναι καλά .Τα αίτια ποικίλουν αλλά το συνηθέστερο είναι κάποια μορφή κολικού. (= πόνος στην κοιλιά)  Άλλα σημάδια κολικού: το ζώο είναι άκεφο, ξαπλώνει κάτω, κοιτάει την κοιλιά του, σκάβει με το πόδι του στο έδαφος, κυλιέται έντονα, έχει πρησμένη κοιλιά, δεν κοπρίζει ή κοπρίζει μικρές ποσότητες.

Ο κολικός είναι επείγουσα κατάσταση και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση από κτηνίατρο.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κτηνίατρος, να γίνει άμεσα έστω τηλεφωνική επικοινωνία με κάποιο κτηνίατρο για παροχή των σχετικών οδηγιών, ανάλογα με την περιγραφή από τον ιδιοκτήτη.

Σε κάθε περίπτωση και μέχρι την επικοινωνία με κτηνίατρο, σημαντικό είναι να γίνει απομάκρυνση οποιασδήποτε τροφής από το ζώο, να υπάρχει πρόσβαση σε νερό και το ζώο να μην αφήνεται να κυλιέται αλλά να σηκωθεί και να κάνει ήπιο περπάτημα. Αν η επικοινωνία με κτηνίατρο δεν είναι άμεσα δυνατή και το ζώο «χτυπιέται» από τον πόνο θέτοντας τον εαυτό του και τον ιδιοκτήτη σε κίνδυνο, να γίνει αναλγητική ένεση ενδοφλέβια με Finixin ή αντίστοιχο σκεύασμα φλουνιξίνης μεγλουμίνης (1 ml/45 κιλά βάρους), ή Metacam ή αντίστοιχο σκεύασμα μελοξικάμης για ιπποειδή   (3 ml/100 κιλά βάρους) (ΟΧΙ σε έγκυες ή γαλουχούσες φοράδες) και το συντομότερο δυνατό επικοινωνία με κτηνίατρο.

Επειδή οι κολικοί μπορούν να συμβούν οποιαδήποτε στιγμή, είναι απαραίτητο να υπάρχει πάντα πρόσβαση τουλάχιστον στα εξής σκευάσματα: Buscopan ενέσιμο (κτηνιατρικό ή ανθρώπινο) και Finixin ή αντίστοιχο σκεύασμα φλουνιξίνης.

Ο κολικός είναι σύνθετος, μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτιολογίες και κάθε μορφή του απαιτεί ιδιαίτερη και πολυσύνθετη αντιμετώπιση από τον κτηνίατρο. Σε περίπτωση έλλειψης κτηνιάτρου είναι συγκεκριμένα και πολύ περιορισμένα τα βήματα που μπορούν να γίνουν από τον ιδιοκτήτη, εφόσον όμως γίνουν έγκαιρα και προσεκτικά (υπό την τηλεφωνική έστω καθοδήγηση του κτηνιάτρου), σε κάποιες μορφές κολικού είναι αποτελεσματικά.

Τραυματισμός

Σε περίπτωση τραυματισμού, το τραύμα θα πρέπει να πλυθεί καλά με νερό και αραιωμένο Betadine solution (τόσο ώστε το νερό να πάρει το χρώμα του τσαγιού).

Θα πρέπει να γίνει καταιονισμός με κρύο νερό για περίπου 15 λεπτά ή τοποθέτηση παγοκύστης (τυλιγμένη με πανί) για αποφυγή οιδήματος.

Εφόσον το τραύμα είναι βαθύ ή με αιχμηρό αντικείμενο και το ζώο δεν είναι επαρκώς εμβολιασμένο για τέτανο, είναι απαραίτητο να γίνουν ενδομυικά 2 αντιτετανικοί οροί (TETAGAM, από το ανθρώπινο φαρμακείο).

Πιθανόν να χρειαστεί (συμβουλευτείτε τον κτηνίατρο) ενδομυική αντιβίωση με Ilfacillin-PS ή αντίστοιχο σκεύασμα πενικιλλίνης-στρεπτομυκίνης (η δόση είναι 1ml για κάθε 25 κιλά βάρους/ ανά ημέρα x 5 ημέρες).

Σε περίπτωση που δεν μπορεί να γίνει ενδομυική ένεση, εναλλακτικά μπορεί να πάρει αντιβίωση από το στόμα  – για το φαρμακευτικό σκεύασμα και τη δοσολογία ρωτήστε τον κτηνίατρο. Για πιο σύνθετους τραυματισμούς μπορεί να απαιτείται διαφορετική ενέσιμη αντιβίωση.

Πάνω στην πληγή μπορεί να τοποθετηθεί τις πρώτες ημέρες κάποια αντιβιοτική αλοιφή (πχ. Fucidin από ανθρώπινο φαρμακείο) και τις επόμενες επουλωτική αλοιφή (πχ. Jal-plast) . Mην τοποθετείτε αντιβιοτικό σπρέυ με χρώμα, γιατί ξεραίνει την πληγή, καθυστερεί την επούλωση και δυσχεραίνει την παρακολούθηση του τραύματος. Προσοχή τους καλοκαιρινούς μήνες με τις μύγες – κάντε χρήση εντομοαπωθητικού γύρω από την πληγή ή/και κάλυψη της πληγής εφόσον είναι δυνατό.

Θα πρέπει να γίνει επικοινωνία με κτηνίατρο γιατί ανάλογα με το σημείο και την πολυπλοκότητα του τραυματισμού μπορεί να απαιτείται η λήψη περαιτέρω μέτρων.

Ενδονυχίτιδα

Σε περίπτωση που το ιπποειδές κουτσαίνει από ένα ή περισσότερα πόδια ταυτόχρονα, κάνει μικρά και αργά βήματα ή περπατά κάπως περίεργα, ρίχνοντας το βάρος του πίσω στις πτέρνες (σαν «πάπια») είναι πιθανό να έχει οξεία ενδονυχίτιδα.

Σταματήστε να το ταΐζετε καρπό ή πολύ φρέσκο χορτάρι και δώστε μόνο ξερό χόρτο χωρίς καρπό επάνω. Βάλτε το σε μαλακό έδαφος, περιορίστε την κίνησή του και καλέστε κτηνίατρο. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κτηνίατρος, επικοινωνήστε έστω τηλεφωνικά μαζί του. Είναι σημαντικό να έχετε πρόσβαση σε ενέσιμα αντιφλεγμονώδη σκευάσματα για ιπποειδή ή προτιμότερα από το στόμα (Equipalazone ή αντίστοιχο σκεύασμα φαινυλοβουταζόνης).

Απόστημα

Σε περίπτωση που το ζώο κουτσαίνει από ένα πόδι ξαφνικά, χωρίς να προηγηθεί κάποιος τραυματισμός, ενώ την προηγούμενη ημέρα περπατούσε φυσιολογικά, πιθανώς να έχει απόστημα στην οπλή (που έχει προκληθεί από είσοδο μικροβίων). Στην περίπτωση αποστήματος, η οπλή πρέπει να ελεγχθεί από κτηνίατρο ή πεταλωτή και να ανοιχτεί το απόστημα. Αν δεν υπάρχει κτηνίατρος και υπάρχει υποψία αποστήματος, θα πρέπει να γίνει έστω τηλεφωνική επικοινωνία για παροχή συμβουλευτικών οδηγιών. Για την αντιμετώπιση αποστημάτων είναι σημαντικό να υπάρχει πρόσβαση στα ειδικά επιθέματα Animalintex.

Αλλεργική αντίδραση

Σε περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης (μικρά εξογκώματα, φουσκάλες, οιδηματικές πλάκες σε όλο το σώμα ή κάποια σημεία του σώματος με ή χωρίς κνησμό), επικοινωνήστε με κτηνίατρο για την παροχή άμεσων οδηγιών. Είναι σημαντικό να υπάρχει πρόσβαση σε ενέσιμο κορτιζονούχο σκεύασμα ( Dexamethazone ή αντίστοιχο σκεύασμα δεξαμεθαζόνης).

Αναπνευστικά νοσήματα

Αν το ιπποειδές βήχει και έχει ρινικό έκκριμα, είναι απαραίτητο να εξεταστεί από κτηνίατρο για να ελεγχθεί το αναπνευστικό του σύστημα και να δοθεί η ανάλογη φαρμακευτική αγωγή ανάλογα με την αιτία (ιογενής, μικροβιακή, αλλεργική κτλ). Αν δεν υπάρχει κτηνίατρος, ας γίνει έστω τηλεφωνική επικοινωνία με κτηνίατρο, ο οποίος με βάση το ιστορικό που θα πάρει από τον ιδιοκτήτη ίσως μπορέσει να δώσει κάποιες κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση του πιθανού υποκείμενου νοσήματος.

Έμφραξη οισοφάγου

Αν το ιπποειδές βήχει έντονα και βγάζει υγρά ή τροφή από τα ρουθούνια του, είναι πιθανό να έχει έμφραξη οισοφάγου. Απομακρύνετέ το άμεσα από το φαγητό και επικοινωνήστε με κτηνίατρο.

Ελίζα Γκέσκου

Κτηνίατρος, DVM, MRCVS  

Συντονίστρια Προγράμματος Φροντίδας Ιπποειδών

GAWF/Animal Action Hellas